دوره های موسیقی

شاید کنجکاو باشید که تاریخ موسیقی چگونه است؟ قطعه ای که می شنوم یا می نوازم چه ویژگی هایی دارد و برای چه دوره ای است؟ موزیسین های بزرگ در چه دوره بوده اند؟ و…

آموزشگاه موسیقی نوانس قصد دارد با ساده ترین بیان،سوالاتتان را در در رابطه با دوره های موسیقی،در این مقاله ی جذاب پاسخ دهد.

در ابتدا واضح کنیم موسیقی کلاسیک و دوره کلاسیک چه تفاوتی دارند؛موسیقی کلاسیک یک سبک و دوره ی کلاسیک یک دوره ی تاریخی در موسیقی است.

موسیقی کلاسیک را از نظر تاریخی،سازبندی،نوع بیان احساسات و گاها تحولات سیاسی/مذهبی به چند دسته تقسیم می کنند:

دوره قرون وسطی (سده های میانه)

 

دوره قرون وسطی یک هزاره از تاریخ موسیقی غرب است که در سال 476(سقوط امپراطوری روم) آغاز و تا قرن پانزدهم و شروع دوره ی بعدی موسیقی(رنسانس) به طول انجامید.این دوره بیشتر حول محور موسیقی کلیسایی بود و بر اساس انجیل و آمیخته با دعا بصورت موسیقی آوازی اجرا میشد.البته لازم به ذکر است که موسیقی سکولار هم در دوره قرون وسطی جا داشته و برخلاف موسیقی کلیسایی که مذهب محور است،موسیقی سکولار با موضوع عشق همراه بوده.در دوره موسیقی قرون وسطی ساخت آلات موسیقی جدید یا ارتقای سازهای گذشته نیز پیشرفت چشمگیری داشت.

آهنگسازان

از آهنگسازان این دوره میتوان به گیوم دوماشو(کشیش شاعر و آهنگساز)،کاسیا(سرراهبه و شاعر وآهنگساز بیزانسی)،هاکبلد(آهنگساز و نویسنده فرانسوی)،آلفونسو دهم(پادشاه کاستیا-گالیسیا-لئون،شاعر و موسیقی دان)،لئونین(آهنگساز)و بسیاری از آهنگسازان دیگر اشاره کرد.

ویژگی های موسیقی قرون وسطی

اگر در بیانی بسیار ساده و مختصر بخواهیم توضیح دهیم،موسیقی این دوره دارای:

رنگ صوتی خاص به دلیل نوع سازهای قرون وسطی

فواصل هارمونی همصدا،چهارم،پنجم و اکتاو(در اواخر دوره فواصل سوم و ششم اهمیت می یابند)

تقابل و تضاد صداها

در ابتدای دوره اکثرا به شکل آوازی با متونی مذهبی

استفاده از سازهای بادی و زهی(وینا،فلوت دو روزنه،ویولن،ریکوردرها،سیتار و..)

 

دوره ی رِنِسانس

 

 

رنسانس در کلمه،به معنای تولد دوباره و نوزایی است.در عمل اما به معنای الگو گرفتن و تقلید از آثار روم و یونان باستان و بازگشت به هنر آن دوره است.دوره رنسانس از اواخر قرن چهارده شروع و تا حدود قرن شانزدهم میلادی ادامه یافت.

در دوره قرون وسطی،بخش بسیاری از موسیقی تحت تاثیر مذهب و کلیسا بوده اما در دوره رنسانس،وابستگی هنرمندان و موسیقی به کلیسا رفته رفته کمتر شد و در آثار،احساسات گسترش یافت و موسیقی درواقع راهی شد برای بیان حالات روحی مردم و جامعه.در آن دوره موسیقی به قدری با زندگی مردم عجین شده بود که انتظار می رفت هرکسی به خصوص افراد تحصیل کرده،سواد موسیقایی داشته باشد.دستگاه چاپ در دوره رنسانس اختراع شد که همین امر بسیار تاثیر مثبتی در موسیقی(نوشتن کتب موسیقی،اشعار و پارتنویسی قطعات موسیقایی)داشت و به پیشرفت و گسترش آن کمک کرد.

آهنگسازان

جیوانی پالستریا(سرودخوان و نوازنده کلیسا)-اورلاندو دی لاسو(خواننده و آهنگساز محبوب)-توماس لویی دو ویکتوریا(آهنگساز مذهبی)-کلودیو مونته وردی(آهنگساز رنسانس و باروک)و….

 

ویژگیهای دوره موسیقی رنسانس

در دوره رنسانس اکثر سازهایی که در ارکستر سنفونیک امروزی وجود دارد،در آن دوره نیز وجود داشته. اما نه به تعداد امروزی،در دوره رنسانس معمولا دسته بندی سازها در ارکستر بصورت تریو(سه ساز) و کوارتت(استفاده از چهار ساز) بوده است.

از سازهای مورد استفاده این دوره میتوان به اُرگ،کلاوسن،ویول(از خانواده ویولن)،گیتار،سیتار،هورن و باسون اشاره داشت.

از دیگر ویژگیهای دوره موسیقی رنسانس میتوان به توجه بسیار بر هارمونی قطعات اشاره کرد که سبب موسیقی هایی با صدادهی غنی تر میشده و همچنین در این دوره نسبت به دوره قرون وسطی،در قطعات از گستره صوتی بیشتری استفاده شده و معمولا موزیسین ها توجه بیشتر به خطوط باس داشتند.

 

دوره ی باروک

 

 

ممکن است معنای کلمه باروک برایتان جالب باشد! این واژه در زبان ایتالیایی به معنای مروارید صیقل نیافته و ناهموار است که باروکو (Barroco) گفته می شود.دوره ی باروک درواقع از سبک رنسانس بوجود آمده و به سبک کلاسیک،که در آینده با آن آشنا می شویم ختم می شود.شامل سه دوره ی آغازین،میانی و پایانی است.گفته میشود درواقع هنر صادقانه ی باروک جایگزین هنر تصنعی رنسانس گردید.از ویژگیهای این دوره میتوان گفت که هنرمند فارغ از هر چهارچوب و قوانین کنترل کننده ای،احساسات خود را در هنرش نمایان میکند.

 

آهنگسازان:

یوهان سباستین باخ،جورج فریدریک هندل،آنتونیو ویوالدی،آرکانجلو کُرِلی،فرانچسکو کاوالی،کلودیو مونته وردی،جوزپه تارتینی،توماس آرنی و…

 

ویژگی های دوره موسیقی باروک

در ابتدای دوره باروک،موسیقی مونوفونی جایگزین موسیقی پلی فونی شد اما رفته رفته موسیقی پلی فونی بازگشت و در اواخر دوره ی باروک به اوج شکوفایی و تکامل خود رسید.در این دوره همچنین موسیقی آوازی از اهمیت زیادی برخوردار بود بخصوص در اوایل دوره که موسیقی مونوفونی نیز رایج تر بود.

تکرار مشابه یا سکانس که از موسیقی شرقی نشات گرفته

استفاده بیشتر از گام مینور و حالتی شرقی

در موسیقی باروک بطور کلی بخش پایین رونده ی موسیقی نشان از بیان غم و ناراحتی و نغمه و صداهای بالا رونده نشان ازشادی است،مانند Mass in Bm از باخ

تنوع در سازبندی و تکنیک هایی جدید در سازها و ایجاد مدلاسیون در قطعات

استفاده از سازهای بادی و کلاویه ای برای تنوع و نوانس گذاری

تفکیک بخش آوازی و سازی و ایجاد قوانین جدیدی در هارمونی

اهمیت بسیبار بیس لاین در دوره باروک که اغلب توسط ویولن سل نواخته میشد و تداوم آن در طول قطعه به کمک سازهای کیبوردی

سازهای مورد استفاده در این دوره: خانواده ابوا،چنگ،خانواده ویولن،خانواده ریکوردر،ماندولین،هارپسیکورد و ارگ بادی و…